Yaygın CMD ve Network Komutları

Windows kullanıcılarının en güçlü araçlarından biri olan Command Prompt (CMD), sistem ve ağ yönetimi için vazgeçilmez bir komut satırı arayüzüdür. Bu rehberde, günlük kullanımda ve profesyonel IT yönetiminde sıklıkla ihtiyaç duyulan CMD komutlarını kategorize ederek açıkladık.

Ağ ve Bağlantı Komutları

Temel Bağlantı Testleri

ping [ip/domain]

• Belirtilen IP adresi veya domain'e ICMP paketleri göndererek bağlantı durumunu test eder
• İnternet erişimi veya yerel ağ sorunlarını teşhis etmede en yaygın kullanılan komuttur
• Örnek: ping google.com veya ping 8.8.8.8

tracert [ip/domain]

• Paketlerin hedefe ulaşana kadar geçtiği tüm yönlendirici (router/hop) noktalarını sırasıyla listeler
• Ağ gecikmelerini ve hangi noktada bağlantı kopukluğu yaşandığını tespit etmek için idealdir
• Örnek: tracert cloudflare.com

pathping [ip/domain]

• Ping ve tracert komutlarının birleşimi gibi çalışır
• Her hop için paket kaybı ve gecikme süreleri hakkında detaylı istatistikler sağlar
• Daha kapsamlı ağ analizi için kullanılır

DNS ve İsim Çözümleme

nslookup [domain]

• Bir domain adının DNS çözümlemesini gerçekleştirir
• IP adresi ve domain eşleşmelerini test etmede veya DNS sunucu sorunlarını çözmede kullanılır
• Örnek: nslookup microsoft.com

IP Yapılandırması

ipconfig

• Bilgisayarın IP adresi, alt ağ maskesi ve varsayılan ağ geçidi bilgilerini görüntüler
• En temel ağ bilgisi sorgulama komutudur

ipconfig /all

• Detaylı IP yapılandırma bilgilerini gösterir
• DNS sunucuları, DHCP bilgileri, fiziksel MAC adresi gibi ek detayları listeler

ipconfig /release

• DHCP'den alınan mevcut IP adresini bırakır
• Genellikle IP yenileme işleminden önce kullanılır

ipconfig /renew

• DHCP sunucusundan yeni bir IP adresi talep eder
• IP çakışmaları veya ağ bağlantı sorunlarında faydalıdır

ipconfig /flushdns

• DNS önbelleğini temizler
• DNS kayıtlarında değişiklik yapıldığında veya DNS sorunlarında kullanılır

Ağ Bağlantı Durumu

netstat -ano

• Açık portları, aktif TCP/UDP bağlantılarını ve bu bağlantıların Process ID (PID) numaralarını gösterir
• Güvenlik kontrolü ve port izleme işlemlerinde kritik öneme sahiptir

netstat -rn

• Routing (yönlendirme) tablosunu listeler
• Ağ trafiğinin nasıl yönlendirildiğini gösterir

netstat -s

• Ağ protokollerine ait detaylı istatistikleri gösterir
• TCP, UDP, ICMP gibi protokoller için veri paketleri, hatalar ve diğer metrikleri listeler

MAC Adresi ve ARP

getmac

• Bilgisayarın fiziksel MAC adresini görüntüler
• Ağ kimlik doğrulama ve MAC filtreleme işlemlerinde kullanılır

arp -a

• ARP (Address Resolution Protocol) tablosunu listeler
• Yerel ağdaki cihazların IP ve MAC adresi eşleşmelerini gösterir

Yönlendirme ve Yollar

route print

• Yönlendirme tablosunu detaylı şekilde gösterir
• Birden fazla ağ geçidi kullanılıyorsa veya VPN bağlantılarında faydalıdır

route add [hedef] mask [maske] [ağ geçidi]

• Statik bir yönlendirme kuralı ekler
• Özel ağ yapılandırmalarında kullanılır

Wi-Fi Yönetimi

netsh wlan show profile

• Bilgisayarda kayıtlı tüm Wi-Fi profillerini listeler
• Daha önce bağlanılan ağların listesini gösterir

netsh wlan show profile name="SSID" key=clear

• Belirtilen Wi-Fi ağının kaydedilmiş şifresini görüntüler
• Unutulan Wi-Fi parolalarını kurtarmak için kullanılır

netsh wlan connect name="SSID"

• Belirtilen Wi-Fi ağına bağlanır

Port ve Bağlantı Testleri

telnet [ip] [port]

• Belirli bir IP adresi ve port numarasının erişilebilir olup olmadığını test eder
• Örnek: telnet 192.168.1.1 3389 komutuyla RDP portunu kontrol edebilirsiniz
• Not: Windows'ta Telnet Client özelliğinin etkinleştirilmesi gerekebilir

Sistem Yönetimi Komutları

Sistem Bilgileri

hostname

• Bilgisayarın ağdaki adını gösterir
• Ağda cihazları ayırt etmek için kullanılır

whoami

• Oturum açmış kullanıcının kullanıcı adını ve domain bilgisini gösterir

systeminfo

• Bilgisayarın kapsamlı sistem bilgilerini listeler
• İşletim sistemi, RAM, işlemci, güvenlik güncellemeleri, ağ kartı bilgileri gibi detayları içerir

wmic os get caption

• Windows sürümünü gösterir

wmic product get name

• Bilgisayarda yüklü tüm programları listeler

Sistem Yönetim Araçları

taskmgr

• Görev Yöneticisi'ni açar
• Çalışan uygulamalar, sistem performansı ve kaynak kullanımını izlemek için kullanılır

msconfig

• Sistem Yapılandırması penceresini açar
• Başlangıç programları, açılış seçenekleri ve servisler üzerinde kontrol sağlar

services.msc

• Windows servislerini yönetme penceresini açar
• Servisleri başlatabilir, durdurabilir veya devre dışı bırakabilirsiniz

eventvwr.msc

• Olay Görüntüleyicisi'ni açar
• Sistem, güvenlik ve uygulama loglarını incelemek için kritik bir araçtır

gpedit.msc

• Grup İlkesi Düzenleyicisi'ni açar
• Kullanıcı ve bilgisayar politikalarını yapılandırmak için kullanılır
• Not: Windows Home sürümlerinde mevcut değildir

regedit

• Kayıt Defteri Düzenleyicisi'ni açar
• Sistem yapılandırmalarını doğrudan değiştirme imkanı verir
• Dikkatli kullanılmalıdır, yanlış değişiklikler sisteme zarar verebilir

compmgmt.msc

• Bilgisayar Yönetim Konsolu'nu açar
• Disk yönetimi, kullanıcı hesapları, servisler ve olay günlükleri gibi araçları tek yerden yönetir

diskmgmt.msc

• Disk Yönetimi penceresini açar
• Diskleri bölümlendirme, biçimlendirme ve yönetme işlemlerini gerçekleştirir

devmgmt.msc

• Aygıt Yöneticisi'ni açar
• Donanım sürücülerini kontrol etmek, güncellemek veya sorunları gidermek için kullanılır

Sorun Giderme ve Onarım Komutları

Sistem Dosya Kontrolü

sfc /scannow

• System File Checker aracını çalıştırır
• Sistem dosyalarını tarar ve bozuk olanları otomatik olarak onarır
• Windows kararsızlık sorunlarında sıkça başvurulan bir komuttur

DISM /Online /Cleanup-Image /RestoreHealth

• Windows sistem imajını onarır
• SFC komutundan önce kullanılarak daha derin sistem onarımları yapılabilir

Disk Kontrolü

chkdsk /f

• Disk hatalarını tarar ve düzeltir
• Dosya sistemi hatalarını onarır

chkdsk /r

• Hem dosya sistemi hatalarını hem de bozuk sektörleri tarar
• /f parametresini de içerir ve daha kapsamlı bir kontroldür

Temizlik ve Optimizasyon

cleanmgr

• Disk Temizleme aracını açar
• Geçici dosyalar, geri dönüşüm kutusu ve sistem dosyalarını temizleyerek depolama alanı boşaltır

dism /online /cleanup-image /startcomponentcleanup

• Windows Güncellemesi sonrası geriye kalan dosyaları temizler

Sürücü Yönetimi

driverquery

• Sistemde yüklü tüm sürücüleri listeler
• Sürücü versiyonları ve yükleme tarihleri hakkında bilgi verir

verifier

• Sürücü Doğrulama Aracı'nı çalıştırır
• Hatalı veya uyumsuz sürücüleri tespit eder

Tanılama Araçları

dxdiag

• DirectX Tanılama Aracı'nı açar
• Grafik kartı, ses kartı ve DirectX bilgilerini görüntüler
• Oyun ve multimedya sorunlarını gidermede kullanılır

Kullanıcı ve Yetki Yönetimi

Kullanıcı Bilgileri

echo %username%

• Oturum açmış kullanıcının adını gösterir

echo %computername%

• Bilgisayarın ağdaki adını gösterir

net user

• Sistemdeki tüm kullanıcı hesaplarını listeler

Kullanıcı İşlemleri

net user [kullanıcı] [şifre] /add

• Yeni bir yerel kullanıcı hesabı oluşturur
• Örnek: net user yenikullanici Sifre123 /add

net user [kullanıcı] /delete

• Belirtilen kullanıcı hesabını siler

**net user [kullanıcı] ***

• Belirtilen kullanıcının şifresini değiştirir (şifreyi gizli olarak sorar)

Yetki Yönetimi

net localgroup administrators [kullanıcı] /add

• Belirtilen kullanıcıya yönetici (administrator) yetkisi verir
• Örnek: net localgroup administrators ahmet /add

net localgroup administrators [kullanıcı] /delete

• Kullanıcının yönetici yetkisini kaldırır

Grup İlkeleri

gpupdate /force

• Grup ilkelerini anında yeniler ve uygular
• Active Directory ortamlarında yapılan politika değişikliklerinin hemen uygulanması için kullanılır

gpresult /r

• Kullanıcı ve bilgisayara uygulanan grup ilkelerini gösterir

Kapatma ve Oturum Komutları

Kapatma İşlemleri

shutdown -s -t 30

• Bilgisayarı 30 saniye sonra kapatır
• Zamanlayıcı süresi istediğiniz gibi ayarlanabilir

shutdown -s -t 0

• Bilgisayarı anında kapatır

shutdown -r -t 0

• Bilgisayarı anında yeniden başlatır

shutdown -a

• Zamanlı kapatma işlemini iptal eder

shutdown -i

• Grafik arayüzlü uzak kapatma penceresini açar
• Ağ üzerinden diğer bilgisayarları kapatma imkanı verir

Oturum İşlemleri

shutdown -l

• Kullanıcı oturumunu kapatır

logoff

• Mevcut oturumu sonlandırır

tsdiscon

• Uzak masaüstü oturumunu sonlandırmadan bağlantıyı keser

Ekran Temizleme

cls

• Komut satırındaki tüm geçmiş komutları ve çıktıları temizler
• Ekranı sıfırdan başlatmak için kullanılır

Gelişmiş İpuçları

Komut Geçmişi

• Yukarı/Aşağı ok tuşları ile daha önce kullanılan komutlara erişebilirsiniz
• doskey /history komutuyla tüm komut geçmişini görebilirsiniz

Yönetici Yetkisi

• Bazı komutlar yönetici (administrator) yetkisi gerektirir
• CMD'yi yönetici olarak çalıştırmak için: Başlat menüsünde "cmd" yazın, sağ tıklayın ve "Yönetici olarak çalıştır" seçeneğini seçin

Çıktıları Kaydetme

• Komut çıktılarını dosyaya kaydetmek için: komut > dosya.txt
• Mevcut dosyaya ekleme yapmak için: komut >> dosya.txt
• Örnek: ipconfig /all > ag_bilgileri.txt

Birden Fazla Komut

• Komutları sıralı çalıştırmak için && kullanın: ipconfig /release && ipconfig /renew
• Hata durumunda bile devam etmek için & kullanın

CMD komutları, Windows sistemlerinde ağ sorunlarını teşhis etmekten sistem bakımı yapmaya, kullanıcı yönetiminden gelişmiş sistem yapılandırmalarına kadar geniş bir yelpazede işlem yapmanızı sağlar. Bu komutlara hakim olmak, hem IT profesyonelleri hem de günlük kullanıcılar için büyük avantaj sağlar.

Düzenli pratik yaparak bu komutları öğrenmek, Windows sistemlerini daha etkin yönetmenize ve karşılaşabileceğiniz sorunları hızlıca çözmenize yardımcı olacaktır. Ancak, özellikle sistem kayıt defteri ve disk işlemleri gibi kritik alanlarda çalışırken dikkatli olunmalı ve gerekirse yedekleme yapılmalıdır.